Wat is een beleggingsfonds – en is het iets voor jou?

Een beleggingsfonds is een kant-en-klare verzameling van een heleboel aandelen en obligaties, meestal rond een thema of uit een bepaald deel van de wereld. Je kunt meedoen aan zo'n fonds door een of meer deelnamebewijzen te kopen.

Fondsen zijn het populairste beleggingsinstrument onder Nederlanders. Ze komen voor in bijna 60% van de portefeuilles. Meer nog dan losse aandelen, die op iets meer dan de helft (52%) van de beleggers kunnen rekenen, volgens AFM-cijfers uit 2019.

Fondsen zijn populair omdat je er risico mee spreidt en omdat ze toegankelijk zijn voor iedereen. Je hoeft in principe geen ervaring met beleggen te hebben.

Fondsmanager doet het werk

Een beleggingsfonds stel je dan ook niet zelf samen. Dat doet een specialist, een zogenaamde fondsbeheerder of fondsmanager.

Hij zorgt voor een goede spreiding van verschillende effecten in het fonds, meestal aandelen en obligaties. Als hij optimaal spreidt, kan een zwak presterend onderdeel worden gecompenseerd door een sterk onderdeel.

De fondsmanager houdt doorlopend de beurs in de gaten en probeert zo slim mogelijk te beleggen voor iedereen tegelijk. Hij werkt met het gezamenlijke kapitaal van alle deelnemers. Hoeveel jij inlegt, bepaal je zelf.

Samenstelling van het fonds

Een fonds is meestal geen willekeurige verzameling van effecten. Het is vaak toegespitst op een thema. Bijvoorbeeld duurzame energie of biotechnologie, twee thema's die op dit moment hot zijn. Maar het kan zich ook concentreren op aandelen en obligaties uit één land of werelddeel.

Kiest de manager alleen aandelen, dan hebben we het over een aandelenfonds. Zitten er ook obligaties of bijvoorbeeld vastgoed en grondstoffen in zijn mand, dan spreken we van een mixfonds.

Je bent geen aandeelhouder

Jij als belegger wordt nooit eigenaar van de effecten en dus ook niet van de bedrijven in het fonds. Je bent geen aandeelhouder maar een deelnemer van een collectief. Het deelnamebewijs, de participatie, volgt de waarde van het fonds en blijft van jou totdat je het weer verkoopt.

Wel keren veel beleggingsfondsen jaarlijks dividend of rente aan je uit. Maar dit is niet altijd het geval.

Wat kost een beleggingsfonds?

De fondsmanager is geen vrijwilliger, hij vraagt elk jaar een percentage van je belegde vermogen.

Dit verschilt sterk per individueel fonds. De managementfee kan bij het ene fonds 0,25% zijn (laag), en bij het andere 2% of zelfs 2,5% (erg hoog). Je hebt dus zowel goedkope als heel dure fondsen. Van een gemiddelde prijs is geen sprake, elk fonds is anders.

De fondsbeheerkosten zijn vooraf duidelijk. Meestal worden ze verrekend in de koers, zodat je ze niet afzonderlijk hoeft te betalen.

Daarbovenop rekenen sommige aanbieders van beleggingsfondsen nog kosten voor het in- en uitstappen, of een van beide. Het kan dus zijn dat je moet betalen voor het meedoen en/of het stoppen.

Geautomatiseerd beleggen in meerdere fondsen

Je zou ervoor kunnen kiezen om al je belegbare geld in één fonds te stoppen. Maar in de praktijk maken beleggingsfondsen vaak deel uit van een groter geheel aan investeringen.

Zelf zo'n portefeuille samenstellen is misschien leuk om te doen. Maar voor wie daar niet aan wil beginnen is er de mogelijkheid om te laten beleggen in een bestaande portefeuille van fondsen.

Dat gaat steeds meer volautomatisch. Hierbij wordt een portefeuille gezocht die past bij jouw zorgvuldig opgetekende profiel. Een robot doet vervolgens het beleggingswerk.

Aanbieders spreken hierbij van beheerd beleggen of vermogensbeheer. In totaal betaal je voor dit robotbeleggen ergens tussen 0,5% en 1,2% per jaar over je vermogen, inclusief de fondskosten.

Ik hoor veel over indexfondsen – wat zijn dat?

Robots beleggen vaak in zogenaamde indexfondsen en ETF's (exchange-traded funds). Dit zijn speciale beleggingsfondsen die een bestaande beursindex na-apen. Zo'n fonds is op precies dezelfde manier samengesteld als bijvoorbeeld de AEX-index en koerst zo automatisch mee met de prestatiemeter van de beurs.

Indexfondsen hebben meestal lagere kosten omdat er geen mannetje nodig is. Daarom zijn ze aan te raden als je tegen lage kosten wilt beleggen. Populaire indexen die gevolgd worden zijn S&P 500, Nasdaq en Morgan Stanley (MSCI).

Wat heb je aan een beleggingsfonds?

Het prettige aan een beleggingsfonds is dat je meteen al gespreid belegt, omdat je geld naar meerdere bedrijven gaat. Dat beperkt het risico.

Ook kun je met een fonds heel gericht investeren in iets waarvan jij veel verwacht of iets wat je belangrijk vindt. Wil je dat er iets aan het klimaatprobleem wordt gedaan, dan selecteer je daar een duurzaam fonds op.

Maar misschien het meest praktische voordeel is dat het erg laagdrempelig en makkelijk beleggen is. Je hoeft zelf de beurs niet te volgen. Daar betaal je een professional voor.

En de nadelen?

De kosten zijn het belangrijkste nadeel, de fondsmanager is meestal niet goedkoop. Dat drukt je rendement. Heel spectaculaire resultaten haal je daarom niet zo snel met een fonds.

Maar over het algemeen loop je met fondsen daardoor ook minder risico. Veel beleggers zien het als een alternatief voor een spaarrekening.

Neemt niet weg dat je geen enkele garantie hebt op een goed resultaat. Het blijft beleggen, de waarde van je inleg kan schommelen.

Waar vind ik beleggingsfondsen?

Er zijn in Nederland diverse banken en verzekeraars met een ruim aanbod van fondsen. Bijvoorbeeld Binck, Robeco en Nationale-Nederlanden hebben winkeltjes met een voorselectie. Je vindt ze hier op Geldnerds.

Wil je heel gericht zelf bepaalde fondsen kiezen, dan moet je een beleggingsrekening openen bij een broker. Via een handelsplatform kun je dan zoeken naar fondsen op meerdere beurzen – en meteen ook een aankoop doen.

Bekende brokers waarbij dit kan zijn Binck, DeGiro en Saxo Bank, maar ook een bank als ABN Amro biedt dit aan voor zijn klanten.

Meer dan een kwart van de zelfbeleggers (27%) koopt fondsen en/of ETF's, naast aandelen (68%; cijfers Binck). Weet wel dat er erg veel keus is!

Wat zijn de populairste fondsen?

Volgens een recent lijstje van Binck zijn de volgende beleggingsfondsen op dit moment erg populair onder Nederlandse beleggers:

1. Obam

2. Vanguard Global Stock Index Fund

3. Skagen Global

4. Triodos Groenfonds

5. Kempen Global High Dividend Fund

6. ASN Duurzaam Aandelen Fonds

(door Ton Hermans, 9 oktober 2020; Bronnen: AFM, Binck, Beleggingsrekeningen.nl)