Hoe je kunt leren om niet in gevaarlijke berichten te trappen
Je krijgt een sms van een verzendbedrijf en voor je het weet, heb je al op de link geklikt. Pas later besef je dat je helemaal geen pakketje verwacht en dat het waarschijnlijk een poging is om je persoonlijke gegevens te stelen. Hoe kun je ervoor zorgen dat je er niet intrapt? Wantrouwender zijn! Maar dat is niet altijd zo gemakkelijk.
We weten het allemaal. Het is een tijd van oplichters die snel digitaal hun slag willen slaan. Een fake website is zo gemaakt en een sms is zo gestuurd. Het enige wat een oplichter hoeft te doen is vertrouwen wekken. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van bekende namen als pakketbezorgers, overheidsinstanties, telefoonproviders, banken en creditcarduitgevers.
Ook al heb je de kennis om zo’n nepboodschap van een echte te onderscheiden, dan nog kunnen er momenten zijn waarop je er (bijna) intrapt. Je hebt bijvoorbeeld je belastingaangifte net iets te laat opgestuurd. Kort daarna krijg je een sms dat je ondanks herhaalde verzoeken nog steeds je belasting niet hebt betaald. Dan vraag je je misschien toch even af of je iets gemist hebt en klik je op de link.
Of je hebt een saai weekend en je krijgt plotseling een leuk appje van je broer. Je ziet zijn vertrouwde gezicht op zijn profielfoto en je gaat in op zijn vraag hoe het met je gaat. Je voelt je meteen een stuk beter. Misschien wel zó goed dat je bereid bent hem te helpen als hij zegt dat hij problemen heeft met internetbankieren. Of tel je toch even tot tien?
Tips die helpen
Hoe zorg je er nu voor dat je er nooit intrapt als je een misleidend bericht krijgt? We geven een paar tips.
1. Wees niet bang om iets te missen
Krijg je een sms-bericht dat je nieuwsgierig maakt, bijvoorbeeld over een gemiste oproep of een niet beluisterd voicemailbericht? En vind je het gek dat er een link bij zit waarop je de informatie kunt bekijken, iets wat je provider nooit doet? Misschien denk je dat er een bekende naar je op zoek is, die een nieuwe methode heeft om online informatie voor jou achter te laten. Toch maar even kijken?
Niet doen! Het gaat hier om een nepbericht met een link naar kwaadaardige software. Er is helemaal geen bekende naar je op zoek, maar een oplichter. Denk dus even na als je zo’n sms-je krijgt. Als het er anders uitziet dan je van je provider gewend bent, dan klopt er iets niet. En als er echt iemand naar je op zoek is, dan geeft die het niet na één poging op. Wees dus niet bang dat je iets mist.
2. Controleer berichten
Krijg je een Whatsappbericht van een bekende die zegt een nieuw nummer te hebben? Of vraagt een bekende in een Whatsappgesprek om geld of hulp bij internetbankieren?
Reageer niet en bel de bekende op via het nummer dat je kent. Als de vele slachtoffers van Whatsappfraude dat ene telefoontje hadden gepleegd, dan hadden ze hun geld nu nog gehad.
3. Wees niet te beleefd – je bent niemand iets verschuldigd
Word je onverwacht gebeld door iemand van de bank? En klopt het nummer dat je ziet in je telefoon met het echte nummer? Dan is er een grote kans dat het gaat om oplichting.
Een vriendelijke beller vertelt je bijvoorbeeld dat er een poging is gedaan om in te breken op je rekening en dat hij je kan helpen om je geld veilig te stellen. Voel je niet verplicht om vriendelijk terug te doen. Breek het gesprek meteen af, je bent de beller niets verschuldigd. Bel vervolgens zelf de bank op het nummer dat je kent.
4. Speel ‘hard to get’ – neem gewoon niet op
Word je gebeld door een onbekend nummer of door een bekend nummer waarvan je geen telefoontje verwacht? Het kan helemaal geen kwaad om niet op te nemen.
Bel in ieder geval nooit zomaar terug. Ook hier geldt weer: wees niet te bang om iets te missen. Als het belangrijk is, spreekt de beller je voicemail wel in of hij benadert je ook op een andere manier.
5. Bespreek het met een bekende
Twijfel je of een bericht echt of nep is? Wacht dan even met reageren en laat het zien aan iemand in je omgeving. Die tijd heb je altijd wel, ook als in het bericht wordt aangedrongen op spoed. Tijdsdruk is juist een reden om het bericht niet te vertrouwen.
6. Tel tot tien
Misschien wel de belangrijkste tip: handel niet te snel. Juist als de paniek toeslaat, kun je soms ondoordachte dingen doen.
Merk je dat je je onder druk voelt staan door een bericht? Tel dan tot tien, of nog iets verder, net zolang tot je weer helder kunt nadenken. Tien tegen één weet je dan precies wat je te doen staat.
(door José Mast, 21 september 2021; Foto: Shutterstock Images)